Cây Vọng Cách: Đặc điểm, công dụng và cách dùng

Cây Vọng Cách ngoài được sử dụng để làm rau ăn sống thì còn được sử dụng rộng rãi trong y học. Thảo dược mang lại nhiều tác dụng tuyệt vời cho sức khỏe.

Vậy, cây Vọng Cách là cây gì? Cây có tác dụng gì? Cách sử dụng và lưu ý như thế nào?

Sau đây, thân mời các bạn cùng tìm hiểu!

Đặc điểm

Cây Vọng Cách có tên khoa học là Premna integrifolia L. (Gumira littorea Rumph), hay còn thường gọi là cây Lá Cách, cây Bọng Cách. Thảo dược thuộc họ Hoa Môi Rerbeaceae, cây thuộc loại thân gỗ nhỏ, rễ ăn sâu dưới lòng đất, cây có chiều cao từ 2-7m, nhiều cành, thường mọc dưới tán những cây gỗ lớn trong những cánh rừng già. Lá mỏng có hình trứng hoặc trái xoan, màu xanh nhạt, mặt trên nhẵn, mặt dưới phiến lá có nhiều gân, mép lá có răng cưa hoặc không, cây có ít lông ở phía dưới lá.

Cây Vọng Cách có mùi thơm rất dễ chịu, đặc biệt mùi thơm nồng ở phần lá. Cây có nhiều bông nhỏ mọc ở đầu cành, hoa có màu trắng hoặc xanh lục nhạt. Quả Vọng Cách to bằng hạt đậu, màu đen, hình trứng, ở đầu hơi lõm, có 4 vách ngăn, cứ mỗi vách ngăn chứa 1 hạt Vọng Cách.

Mùa hoa quả Vọng Cách thường kéo dài từ tháng 5 đến tháng 11 hằng năm, hoa Vọng Cách rất thơm nên thường thu hút ong bướm đến hút mật, thụ phấn rất đông.

Ngoài ra, cây Vọng Cách thuộc dạng thân mềm, rất dễ uốn nên thường được người dân trồng cây cảnh uốn làm cây cảnh. Đặc biệt, phần rễ Vọng Cách uốn nhìn rất đẹp, rất được nhiều người yêu thích.

Nơi phân bố

Ở nước ta, cây Vọng Cách mọc hoang ở nhiều nơi như vườn nhà, bờ rào, đường đi,..Cây thích nghi nhiều vùng đất khác nhau từ vùng đất nước ngọt đến vùng đất nước lợ, đất ngập mặn.

Ngoài Việt Nam, thảo dược còn phân bố rộng rãi ở một số quốc gia như Lào, Campuchia, Trung Quốc, Ấn Độ, Philipin, Indonesia, Châu Úc, Châu Phi và các đảo Tây Thái Bình Dương.

Cây Vọng Cách thường được thu hái quanh năm, thảo dược sau khi thu hái về sử dụng phần vỏ, rễ, thân, rửa sạch, phơi khô sau đó sao vàng, hạ thổ bảo quản trong túi kín dùng dần.

Thành phần dược chất

Thảo dược có một số thành phần như alcaloid, premnin, ganiarin, tinh dầu thơm, chất màu vàng cùng nhiều dược chất có lợi cho sức khỏe.

Tác dụng của cây Vọng Cách

Trong Đông y, cây Vọng Cách có tác dụng thanh lọc, sáng mắt, bồi bổ cơ thể rất tốt.

Các nhà khoa học nghiên cứu cho thấy, cây Vọng Cách có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, mát gan, phòng ngừa và hỗ trợ điều trị những bệnh lý về gan. Đồng thời, thảo dược còn có tác dụng hỗ trợ điều trị một số bệnh lý như viêm đại tràng, kiết lỵ, thông tiểu, tăng cường chức năng của hệ tiêu hóa, lợi sữa, ổn định huyết áp, đau nhức xương khớp, điều hòa kinh nguyệt rất tốt cho phụ nữ.

Đồng thời các nghiên cứu khác cũng cho thấy dược chất premnin và ganiarin có trong cây Vọng Cách có tác dụng tăng tiết nước bọt, kích thích hệ tiêu hóa, tăng nhu động ruột, giúp người dùng ăn ngon miệng, tăng cảm giác thèm ăn hơn.

Cây Vọng Cách rất có lợi cho đường hô hấp, ổn định huyết áp, giúp thở đều và ổn định hơn, ổn định nhịp tim rất tốt cho sức khỏe.

Ngoài ra, các nghiên cứu của các nhà khoa học còn nhận thấy, 2 dược chất ganiarin và premnin có trong cây Vọng Cách có tác dụng tăng cường trí nhớ, giúp tập trung và ghi nhớ tốt hơn.  

Bên cạnh đó, cây Vọng Cách còn mang lại nhiều tác dụng tuyệt vời khác như:

+Thanh nhiệt, giải độc, hỗ trợ điều trị các bệnh lý về gan

Theo nhiều nghiên cứu của các chuyên gia và thực nghiệm lâm sàng cho thấy, sử dụng cây Vọng Cách sẽ giúp cơ thể thanh nhiệt, giải độc, giảm sưng phù dịch ở gan đối với bệnh nhân bị viêm gan, đồng thời hỗ trợ điều trị các bệnh lý khác về gan như gan nhiễm mỡ, vàng da, mụn nhọt,..

+Tăng huyết áp

Cây Vọng Cách có tác dụng ổn định huyết áp, tăng huyết áp rất tốt. Vì vậy, thảo dược rất có lợi cho người bị huyết áp thấp.

+Lợi sữa

Cây Vọng Cách có tác dụng kích thích tuyến sữa, tăng cường tiết sữa mẹ, đồng thời lọc những độc tố có trong sữa mẹ.

+Điều hòa kinh nguyệt

Đối với những bạn gái gặp vấn đề về kinh nguyệt không đều, nếu thường xuyên sử dụng lá Vọng Cách sẽ giúp bạn gái sức khỏe được tốt lên, kinh nguyệt đều và đúng ngày hơn.

Ngoài ra, lá Vọng Cách còn có tác dụng giảm chứng đau bụng kinh, cải thiện tình trạng mệt mỏi, khó chịu, giúp những ngày đèn đỏ trở nên dễ chịu và vui vẻ hơn.

+Thanh nhiệt, giải độc, mát gan

Các nhà khoa học nghiên cứu, nếu thường xuyên sử dụng lá Vọng Cách sẽ giúp tăng cường quá trình trao đổi chất, đào thải độc tố có trong cơ thể, giúp thanh nhiệt, mát gan, hỗ trợ điều trị chứng nóng gan, nhiệt miệng, mụn nhọt của cơ thể một cách tuyệt vời.

+Giảm đau, hỗ trợ điều trị chứng tiêu chảy

Trong dân gian, cây Vọng Cách được sử dụng để giảm đau, hỗ trợ điều trị chứng tiêu chảy vô cùng hiệu quả. Trong trường hợp hỗ trợ điều trị tiêu chảy cây Vọng Cách được sử dụng cho cả người lớn và trẻ nhỏ.

+Giảm đau nhức xương khớp, gout,..

Thời tiết trở trời chúng ta thường cảm thấy cơ thể mệt mỏi, đau nhức xương khớp. Đặc biệt, bệnh đau nhức xương khớp xảy ra rất phổ biến với người lớn tuổi.

Vì vậy, sử dụng cây Vọng Cách được xem là giải pháp dành cho những người bị đau nhức xương khớp, gout. Thảo dược giúp giảm nhanh chứng đau nhức xương khớp, đồng thời giảm viêm, biến chứng của bệnh một cách hiệu quả.

+Giảm ho

Trong dân gian, mỗi khi bị ho người ta thường sử dụng lá Cách để chữa ho. Thảo dược có tác dụng giảm ho rất tốt, nhất là đối với ho khan, ho có đờm, ho lâu ngày chưa khỏi.

+Giảm mùi tanh của thực phẩm

Khi còn tươi, lá và thân cây Vọng Cách có mùi hơi hôi, hăng nhưng khi được đun nấu ở nhiệt độ cao thảo dược có mùi thơm rất thích. Đặc biệt, cây Vọng Cách nổi tiếng với tác dụng khử mùi tanh vốn có của thực phẩm như cá, thịt ếch, thịt chuột, thịt rắn, thịt heo,..

+Hỗ trợ điều trị bệnh bướu

Một số nghiên cứu khác còn cho thấy cây Vọng Cách có tác dụng tốt đối với bệnh bướu giáp Basedow.

Cách sử dụng cây Vọng Cách

Cây Vọng Cách rất thông dụng tại Việt Nam, cây có nhiều cách sử dụng khác nhau như làm rau, làm gia vị, làm thuốc.

Hiện nay, rất nhiều món ăn được chế biến bằng Lá Cách như gỏi cá, lươn um Lá Cách, bánh xèo, ếch xào Lá Cách, rắn xào Lá Cách, chuột xào Lá Cách,…

Cây Vọng Cách có thể được sử dụng để làm rau ăn sống hoặc phơi khô, sao vàng, hạ thổ để làm thuốc uống.

Đối với cách sử dụng cây Vọng Cách để nấu nước uống các bạn có thể sử dụng tươi hoặc khô. Nếu sử dụng tươi các bạn chỉ cần hái một nắm lá Cách tươi, rửa sạch, giã nát vắt lấy nước cho ít đường thì có thể sử dụng được. Ngoài ra, các bạn có thể cho vào máy xay sinh tố xay nhuyễn, lọc lấy nước, bỏ bã thì có thể sử dụng được.

Nếu muốn giảm bớt mùi hăng của cây tươi các bạn có thể sử dụng cây Vọng Cách khô. Đối với cách dùng khô, các bạn sử dụng 10 – 30g cây Vọng Cách khô, sao vàng hạ thổ, sắc cùng 1,5 lít nước, đun nhỏ lửa đến khi nước sắc còn 800ml thì có thể sử dụng được. Mặc khác, các bạn có thể sử dụng cây Vọng Cách khô hãm trà uống, có thể cho thêm đường tùy thích.

Những lưu ý khi sử dụng cây Vọng Cách

+ Dược chất premarin và ganiarin có trong cây Vọng Cách hơi độc. Vì vậy, các bạn chỉ nên sử dụng cây Vọng Cách trong thời gian ngắn 7 ngày thì ngưng. Khi sử dụng cần theo sự hướng dẫn của thầy thuốc Đông y, sử dụng liều lượng phù hợp, tránh lạm dụng.

+ Đối với những người bị cao huyết áp các bạn nên thận trọng khi sử dụng cây Vọng Cách. Bởi lẽ, thảo dược có tác dụng tăng huyết áp rất tốt, vì vậy sẽ gây bất lợi cho người bị huyết áp cao.

+ Nếu người bệnh bị gan muốn sử dụng cây Vọng Cách để hỗ trợ điều trị bệnh thì có thể kết hợp cùng với một số thảo dược đạt hiệu quả cao trong hỗ trợ điều trị bệnh gan như cây An Xoa, Cà Gai Leo,..

Ngoài sử dụng thảo dược hỗ trợ điều trị bệnh gan, người bệnh cần lưu ý không nên sử dụng rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích.

Tham khảo: Tác dụng chữa bệnh của Lá Sen

Trên đây là những kiến thức tổng hợp về cây Vọng Cách. Hy vọng thông qua những kiến thức trên sẽ bổ ích dành cho các bạn!