Sâm Đá (Sâm Xuyên Đá)

Sâm Đá là một trong những loại Sâm quý của núi rừng Tây Bắc. Ngoài tên gọi Sâm Đá cây còn được gọi bằng nhiều cái tên khác nhau như Sâm Xuyên Đá hay Lê Kim Cang. Thảo dược có hàm lượng saponin cao nên thường được người dân sử dụng để ngâm rượu, sắc nước, hãm trà uống. Sâm Đá là một thảo dược mang nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe tuy nhiên chưa được nhiều người biết đến và sử dụng.

Vì vậy, trong bài viết ngày hôm nay Nguyễn Trần Coop sẽ giúp các bạn hiểu hơn về loại thảo dược này. Thân mời các bạn!

Sâm Đá là cây gì?

Sâm Đá là một loại Sâm được ít người biết đến, thảo dược có tên khoa học là Myxopyrum smilacifolium Bl.(thuộc họ Nhài – Oleaceae).

Sâm Đá được các chuyên gia phân tích dược liệu cho biết là một loại thực vật có tên là Nhương Lê Kim Cang. Ngoài ra, thảo dược còn được gọi với nhiều tên khác nhau như Tứ Phương Đằng, Sâm Xuyên Đá, Sâm Phá Đá, Sâm Phá Thạch,..

Thảo dược chỉ được phát hiện tầm khoảng 20 năm trở lại đây. Ban đầu Sâm Đá được người dân Trung Quốc thu mua số lượng lớn với mục tiêu khai thác tuyệt diệt. Và rồi sau khi nhận thấy tình hình đã tuyệt diệt thì người dân Trung Quốc bắt đầu ngưng, không còn thu mua như trước nữa, kể từ đó cây Sâm Đá bắt đầu chìm vào quên lãng.

Khoảng 1 năm trở lại đây người dân bắt đầu xôn xao Sâm Đá có hàm lượng saponin và dưỡng chất cao không hề thua kém gì Sâm Ngọc Linh tự nhiên, thậm chí nhiều người chia sẻ dưỡng chất có trong Sâm Đá còn cao hơn cả Sâm Ngọc Linh trồng và Sâm Triều Tiên Hàn Quốc. Sâm Đá càng già thì hàm lượng saponin càng cao, những củ Sâm Đá càng quý.

Đặc điểm nhận dạng Sâm Đá

Cây Sâm Đá có màu vàng nhạt, thoạt nhìn bề ngoài cây có hình dáng khá giống dây leo hoặc một đoạn rễ cây. Tuy nhiên, khi đến gần chúng ta sẽ cảm nhận được mùi thơm ngát đặc trưng của Sâm Đá, Sâm có kích thước khá nhỏ, chỉ to bằng ngón tay trỏ mà thôi.

Đặc biệt, cây thường sinh trưởng và phát triển khá kỳ lạ, khi Sâm còn nhỏ cây sẽ lớn rất nhanh, bề ngoài cây Sâm rất cứng đồng thời mọc thẳng đứng giống như bao cây gỗ thông thường. Tuy nhiên, khi cây Sâm đạt độ tuổi từ 10 năm tuổi trở lên thì phần ngọn sẽ tiếp tục dài ra và mềm đi biến thành dây leo màu xanh rồi bám vào những cây gỗ lớn để vươn lên. Điểm đặc biệt là khi cây Sâm bám vào cây gỗ lớn thì phần thân dưới đất cũng dần dần cứng lại, biến thành dây leo. Khi cây Sâm còn nhỏ thì củ rất lớn, thông thường củ Sâm sẽ lớn hơn hẳn phần thân. Còn khi cây Sâm lớn thì củ Sâm không sẽ không phát triển nữa, thân cây Sâm sẽ tiếp tục dài thêm và biến thành rễ để tiếp tục nuôi thân.

Ngoài ra, cây Sâm Đá thường phát triển trong môi trường quần thể, nơi tập hợp từ 3-6 cây Sâm Đá với nhau.

Quả Sâm Đá có kích thước nhỏ bằng ngón tay út, quả khi còn non thì có màu xanh còn khi chín thì chuyển sang màu vàng.

Sâm Đá thường mọc ở đâu

Sâm Xuyên Đá thường mọc ở các vùng núi đá vôi các tỉnh miền núi phía Bắc như Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Lai Châu, Quảng Bình, Quảng Nam,..

Cây chủ yếu sinh trưởng và phát triển ở độ cao từ 1600m trở lên, chịu nắng tốt, độ ẩm cao. Cây sinh trưởng và phát triển thông qua môi trường rừng tự nhiên, hiện tại chưa thể gieo trồng qua môi trường nhân tạo.

Thành phần dược chất

Thành phần dược chất chính có trong Sâm Đá đó là saponin (đặc biệt trong thân và rễ), ngoài ra còn có các thành phần khác như phenol glucoside.

Tác dụng của Sâm Đá

Người dân truyền tai nhau kể lại rằng cách đây khoảng 20 năm về trước một số bộ phận người dân thượng lưu Trung Quốc đã thu mua Sâm Đá của Việt Nam để về hầm với chim công ăn với mục đích bồi bổ cơ thể.

Trải qua quá trình thực nghiệm các chuyên gia nhận định Sâm Đá có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe như:

+Bồi bổ cơ thể

Sâm Đá có tác dụng bồi bổ cơ thể, tái tạo tế bào mới từ đó giúp cơ thể nhanh chóng phục hồi sức khỏe.

+Tăng cường chức năng sinh lý

Ngoài ra, Sâm Đá còn có tác dụng rất tốt trong việc bổ thận, tráng dương, tăng cường chức năng sinh lý, cải thiện tình trạng yếu sinh lý, xuất tinh sớm, tinh trùng loãng.

+Tăng cường sức đề kháng

Hàm lượng saponin cao có trong Sâm Đá giúp giải độc cơ thể, tăng cường sức đề kháng, nâng cao hệ miễn dịch. Từ đó, giúp phòng ngừa bệnh tật một cách tối đa.

+Ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư

Nhờ hàm lượng saponin cao có trong Sâm Đá mà thảo dược có tác dụng chống oxy hóa, ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh ung thư, kìm hãm sự phát triển của tế bào ung thư. Từ đó giúp ngăn ngừa khối u phát triển và di căn sang các tế bào khỏe mạnh.

+Hỗ trợ điều trị đau nhức xương khớp

Trong nhiều tài liệu cổ ghi chép Sâm Đá có tác dụng giảm đau, kháng viêm, hỗ trợ điều trị đau nhức xương khớp, tê mỏi chân tay vô cùng hiệu quả.

+Giảm ho

Theo kinh nghiệm dân gian cho biết, dược chất có trong cây Sâm Đá có tác dụng giảm ho, rất tốt cho đường hô hấp, hỗ trợ điều trị những bệnh như hen, suyễn, chảy máu,..

+Hỗ trợ điều trị các bệnh về gan

Sâm Đá có tác dụng giải độc, mát gan, rất tốt cho những người đang mắc các bệnh lý về gan. Thảo dược được sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh lý về gan như men gan cao, gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan,..

+Ngăn ngừa lão hóa, cải thiện trí nhớ. Thảo dược rất tốt cho những người lớn tuổi, phụ nữ sau sinh cần được phục hồi sức khỏe.

Cách sử dụng Sâm Đá

Sâm Đá là một thảo dược dễ sử dụng, thông thường người dân thường sử dụng Sâm Đá để sắc nước uống, hãm trà và dùng để ngâm rượu.

Sắc nước uống

Sâm Đá sau khi thu hái hoặc mua về các bạn rửa sạch, sau đó thái từng lát mỏng rồi đem đi phơi khô. Đến khi những miếng Sâm Đá được khô hoàn toàn thì các bạn sử dụng khoảng 50g Sâm Đá sao vàng hạ thổ sau đó sắc cùng với 2 lít nước. Đun nhỏ lửa cho đến khi nước sắc còn 1 lít thì các bạn có thể sử dụng được.

Ngoài ra, nếu không có nhiều thời gian các bạn có thể cho Sâm Đá vào bình giữ nhiệt sau đó cho nước sôi vào, hãm trà và sử dụng thay cho nước lọc hằng ngày. Các bạn nên sử dụng với liều lượng phù hợp, kiên trì sử dụng để đạt được hiệu quả cao nhất.

Ngâm rượu Sâm Đá tươi

Sâm Xuyên Đá tươi sau khi thu hái hoặc mua về các bạn rửa sạch, để cho ráo nước hoàn toàn. Sau khi ráo nước hoàn toàn các bạn bắt đầu ướm những đoạn Sâm Đá sao cho vừa bình ngâm là được. Từ từ xếp Sâm Đá vào bình ngâm, sau đó cho rượu trắng 40 độ vào theo tỉ lệ cứ 1kg Sâm Đá thì ngâm cùng 4 lít rượu trắng. Đậy kín nắp bình để nơi thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời. Rượu Sâm Đá tươi sau thời gian ngâm 3 tháng thì các bạn đã có thể sử dụng được. Mỗi ngày sử dụng từ 1-2 ly rượu nhỏ, sử dụng trước hoặc sau bữa ăn chính, uống đúng liều lượng đã hướng dẫn để đạt được hiệu quả cao nhất.

Ngâm rượu Sâm Đá khô

Sâm Đá sau khi thu hái hoặc mua về các bạn rửa sạch, thái lát mỏng rồi đem đi phơi khô. Đến khi những miếng Sâm Đá được khô hoàn toàn thì các bạn cho vào bình thủy tinh trong suốt, sau đó cho rượu trắng 40 độ vào theo tỉ lệ 1kg Sâm Đá khô thì ngâm cùng 7-9 lít rượu.

Sâm Đá sau thời gian ngâm 2 tháng thì rượu bắt đầu chuyển sang màu vàng cánh gián, vị ngọt và mùi thơm đặc trưng, uống rất thích. Mỗi ngày các bạn sử dụng 50-80ml rượu Sâm Đá, không nên lạm dụng.

Một số lưu ý khi dùng Sâm Đá

Rượu Sâm Đá ngâm rất tốt cho sức khỏe tuy nhiên các bạn chỉ nên uống 1-2 chén nhỏ mỗi ngày, không nên dùng quá 100ml/ngày. Rượu ngâm càng lâu vị càng đậm đà, chất lượng càng ngon.

Sâm Đá tuy rất tốt cho sức khỏe nhưng không phải là một thảo dược có thể sử dụng lâu dài. Do đó, thường sau 1 tháng sử dụng Sâm Đá các bạn nên tạm ngưng một thời gian sau đó mới tiếp tục sử dụng lại.

Ngoài ra, Sâm Đá có tác dụng tăng huyết áp vì vậy những bệnh nhân đang mắc huyết áp cao không nên sử dụng Sâm Đá.

Giá Sâm đá bao nhiêu tiền?

Qua khảo sát chúng tôi nhận thấy Sâm Đá hiện tại đang bán với giá giao động từ 180.000 – 300.000 VNĐ/kg. Tuy nhiên, chất lượng của Sâm Đá như thế nào thì cần được người mua kiểm chứng, lựa chọn những cơ sở kinh doanh uy tín để mua được hàng chất lượng, hạn chế nguy cơ mua phải hàng giả, Sâm Đá kém chất lượng.

Tham khảo: Đẳng Sâm – Công dụng và cách dùng 

Trên đây là những kiến thức chia sẻ về Sâm Đá. Hy vọng những kiến thức trên sẽ bổ ích dành cho các bạn.

Chúc các bạn dồi dào sức khỏe!